संयुक्त राष्ट्र संघकी मानव अधिकार विज्ञ फ्रान्सेस्का अल्बानिजले गाजा र वेस्ट बैंकमा जारी द्वन्द्वमा इजरायलसँग व्यापारिक सम्बन्ध राख्ने दर्जनौँ बहुराष्ट्रिय कम्पनीलाई कडा चेतावनी दिएकी छन्। उनले मानव अधिकार परिषद्को बैठकमा प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्दै यस्ता कम्पनीहरू ‘युद्ध अपराधमा अप्रत्यक्ष रूपमा संलग्न’ मानिने बताएकी हुन्।
अल्बानिजले प्रतिवेदनमा इजरायलको आर्थिक गतिविधिलाई “नरसंहारको अर्थतन्त्र” भनी परिभाषित गरेकी छन्। उनले भनिन्, “गाजामा जारी द्वन्द्व केवल राजनीतिक वा सैन्य होइन, आर्थिक र व्यावसायिक साझेदारमार्फत पनि जारी छ। हमाससँगको संघर्षलाई परीक्षण स्थलका रूपमा प्रयोग गरिँदैछ, जहाँ कुनै जवाफदेहिता छैन।”
इजरायलको प्रतिवाद : प्रतिवेदन निराधार र एकपक्षीय
इजरायली अधिकारीहरूले उक्त प्रतिवेदनलाई पूर्ण रूपमा अस्वीकार गर्दै “इतिहासको रद्दीको टोकरीमा फ्याँकिने” दस्तावेज भनेका छन्। इजरायलले फ्रान्सेस्का अल्बानिजको टिप्पणीलाई राजनीतिक पूर्वाग्रही र असन्तुलित भन्दै खारेज गरेको छ।
इजरायली स्थायी मिशनद्वारा जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “यस्ता प्रतिवेदनहरूले द्वन्द्व समाधानमा सहयोग पुर्याउँदैनन्, बरु घृणा र भेदभावलाई प्रोत्साहन गर्छन्।”
संयुक्त राष्ट्र संघका विज्ञको हैसियत
मानव अधिकारसम्बन्धी सल्लाह दिन संयुक्त राष्ट्र संघले नियुक्त गरे पनि यस्ता विज्ञहरू पूर्ण रूपमा स्वतन्त्र मानिन्छन्। उनीहरू कुनै राष्ट्रको नीतिगत निर्देशनमा नचल्ने भए पनि अन्तर्राष्ट्रिय कानुनी मापदण्ड र प्रमाणका आधारमा प्रतिवेदन तयार गर्छन्।
फ्रान्सेस्का अल्बानिज गाजामा मानव अधिकार उल्लंघनबारे नियमितरूपमा टिप्पणी गर्दै आएकी छन्, जसले विश्वभर मानव अधिकार संस्थाहरूको ध्यान खिच्ने गरेको छ। यद्यपि, उनले प्रस्तुत गरेका धारणा विवादास्पद बन्दै आएका छन्।
द्वन्द्वको आर्थिक पक्षमाथि वैश्विक चासो
गाजामा हजारौं नागरिकको ज्यान जानेगरी जारी द्वन्द्वले मानवीय संकट निम्त्याइरहेको बेला, यस्ता चेतावनीले बहुराष्ट्रिय कम्पनीहरूलाई नैतिक र कानुनी जिम्मेवारीबारे पुनः सोच्न बाध्य तुल्याएको छ। मानव अधिकार उल्लंघनको परिवेशमा गरिएको व्यावसायिक गतिविधि भविष्यमा कानुनी जोखिमको विषय बन्न सक्नेछ।
