इस्तानबुल, साउन ७ – रुस र युक्रेनबीचको युद्ध अन्त्य गर्ने प्रयासस्वरूप आज टर्कीको इस्तानबुलमा तेस्रो चरणको वार्ता सुरु हुँदैछ। सन् २०२२ मा युद्ध सुरु भएयता यो वार्ता प्रक्रिया एक कठिन मोडमा पुगेको हो, जसमा अघिल्ला दुई चरणले अपेक्षित सफलता हासिल गर्न सकेका थिएनन्।
टर्की सरकारका प्रवक्ताका अनुसार आजको वार्ता इस्तानबुलमा हुनेछ, जहाँ यसअघि पनि मे र जुन महिनामा शान्ति वार्ता सम्पन्न भएको थियो। तर, ती दुवै चरणले कुनै ठोस सम्झौता दिन नसकेकोमा चिन्ता व्यक्त गरिएको छ।
डिप्लोम्याटिक पहल र राजनीतिक दबाब
अमेरिकी पूर्वराष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युद्धको समाधानका लागि रूसमाथि ५० दिनभित्र सम्झौतामा पुग्न चेतावनी दिँदै थप प्रतिबन्धको संकेत दिएका छन्। तर, रुसको आधिकारिक धारणा भने वार्ताबाट ठोस उपलब्धिको सम्भावना न्यून रहेकोमा केन्द्रित देखिन्छ।
युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदमिर जेलेन्स्कीले सोमबार तेस्रो चरणको वार्ताको घोषणा गर्दै वार्ता तयारीमा सुरक्षा परिषद्का प्रमुख रुस्तम उमरोभसँग परामर्श गरेको जानकारी दिएका थिए। उमरोभका अनुसार वार्ता आज (बुधवार) बस्नेछ।
पछिल्ला घटनाक्रम र युद्धको घनत्व
वार्ताको घोषणासँगै रुसले युक्रेनको राजधानी कीभमा पुनः हवाई आक्रमण सुरु गरेपछि परिस्थिती थप जटिल बनेको छ। आक्रमणले नागरिकहरूलाई लक्षित गर्दै भूमिगत आश्रय स्थलहरूमा क्षति पुर्याएको थियो।
रुसी पक्षले वार्ताका लागि कुनै नयाँ धारणा सार्वजनिक नगरे पनि युक्रेनले शान्ति वार्तामा कैदी आदानप्रदानका केही प्रगति बाहेक अन्य क्षेत्रहरूमा ठोस उपलब्धि नभएको बताएको छ। युद्धको पछिल्लो चरणमा रुसले सीमावर्ती क्षेत्रहरू कब्जा गर्दै हवाई आक्रमणको तीव्रता बढाएको छ।
मुख्य विवादका विषयहरू
रूसले वार्ताको शर्तस्वरूप युक्रेनले क्रिमियाको थप चार क्षेत्र छोड्नुपर्ने र नेटो सैन्य गठबन्धनमा नजाने प्रतिबद्धता जनाउनुपर्ने माग गर्दै आएको छ। तर, युक्रेनले यी दुवै माग अस्वीकार गर्दै राष्ट्रिय सार्वभौमिकताको सवालमा कुनै सम्झौता गर्न नसकिने अडान लिएको छ।
निष्कर्ष
शान्ति स्थापना उद्देश्यले सुरु हुन लागेको तेस्रो चरणको वार्तामा सत्ताधारी पक्षहरूबीच विश्वासको संकट र सशक्त अन्तर्राष्ट्रिय दबाबबीच कसरी सहमति खोजिन्छ भन्ने मुख्य चासोको विषय बनेको छ। टर्कीमा आज सुरु हुने वार्ताले युद्ध अन्त्यतर्फ कति कदम चाल्न सक्छ भन्ने प्रश्नको उत्तर निकट भविष्यमै आउनेछ।
