अमेरिका–चीन प्रविधि प्रतिस्पर्धामा नयाँ मोड आएको छ। चीनको Cyberspace Administration of China (CAC) ले अमेरिकी सेमीकन्डक्टर कम्पनी Nvidia का प्रतिनिधिहरूलाई बोलाउँदै चीनका लागि डिजाइन गरिएको एआई चिप H20 मा ‘गम्भीर सुरक्षा जोखिम’ रहेको आशंका व्यक्त गर्दै तत्काल स्पष्टीकरण माग गरेको छ।
यो कदम, दुई महाशक्ति बीचको प्रविधि युद्धलाई सुरक्षा र डाटा सार्वभौमिकताको क्षेत्रमा अझ गहिर्याउने संकेतका रूपमा लिइएको छ।
घटनाको विस्तृत विवरण
बुधबार प्रकाशित प्रारम्भिक रिपोर्टअनुसार, चीनले H20 चिपमा रहेको डेटा प्रोसेसिङ क्षमतासम्बन्धी नियन्त्रण, ट्र्याकिङ प्रणालीको प्रकृति र सम्भावित ‘ब्याकडोर’ (Backdoor Access) को कारण गम्भीर चिन्ता जनाएको छ।
चीनका अधिकारीहरूले कम्पनीलाई यी चिपका बारेमा सुरक्षा र गोपनीयतासम्बन्धी सम्पूर्ण प्राविधिक विवरणहरू पेश गर्न निर्देशन दिएका छन्।
स्रोतका अनुसार, Nvidia ले यस H20 चिपलाई चीनकै बजार लक्षित गरी विकास गरेको थियो, अमेरिकी उच्च क्षमताका AI चिपहरूको निर्यात प्रतिबन्ध (२०२३ मा लागू) लाई छल्दै।
प्रविधि र राजनीतिक पृष्ठभूमि
२०२३ मा अमेरिकाले चीनमा उच्च क्षमताका GPU र AI चिपहरूको निर्यात प्रतिबन्ध लगाएपछि, Nvidia ले चीनका लागि क्षमता सीमित गरिएका चिपहरू, जस्तै H20, डिजाइन गरेको थियो।
यी चिपहरूमा कृत्रिम रूपमा कम्प्युटिङ शक्ति घटाइएको थियो ताकि अमेरिकी कानुन उल्लंघन नहोस्।
तर अब, चीन आफैंले यी चिपहरूको गोपनीय डेटा पहुँच र सम्भावित ‘डेटा चोरी’ जोखिम औंल्याएको छ। यसले देखाउँछ—चीन अब विदेशी प्रविधिमाथि रणनीतिक अविश्वासको नीतिमा अघि बढ्दैछ।
H20 को कारण बढ्दो तनाव
H20 चिप चीनमा ठूलो मागमा छ, र रिपोर्टअनुसार ३ लाख युनिट अर्डर गरिएको छ।
तर, सुरक्षा शंकाले बजारमा अनिश्चितता ल्याएको छ, जसले Nvidia का ग्राहकहरू र सरकारी नीतिहरूमा असर पर्न सक्छ।
H20 चिपहरू अहिले TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) मार्फत उत्पादन भइरहेका छन्।
H20: प्रविधि युद्धको दोस्रो चरण
यस घटनाले, विशेषज्ञहरूका अनुसार, प्रविधि युद्धमा नयाँ अध्याय सुरु गरेको छ।
-
पहिले: अमेरिकाले ‘निर्यात प्रतिबन्ध’ प्रयोग गरेको थियो
-
अहिले: चीन ‘साइबर सुरक्षा परीक्षण’ को अस्त्र प्रयोग गरिरहेको छ
विश्लेषकहरूको टिप्पणी
ब्लूमबर्गका प्रविधि विश्लेषकको भनाइ:
“यो विवाद केवल एउटा चिपको विषय होइन, यो वैश्विक प्रविधि संरचनामा नयाँ शक्ति सन्तुलनको संघर्ष हो।”
सिलिकन भ्याली स्रोतले भनेका छन्:
“यदि चीनले H20 मा सुरक्षा कमजोरी पुष्टि गर्यो भने, Nvidia ले चीनको ५० अर्ब अमेरिकी डलर बराबरको बजार गुमाउन सक्छ।”
भविष्यका सम्भावित असरहरू
-
विदेशी प्रविधि प्रतिको चीनको अविश्वास अझ गहिरिनेछ।
-
Huawei, Cambricon, Biren जस्ता घरेलु AI चिप कम्पनीहरूले यसबाट प्रत्यक्ष लाभ लिन सक्छन्।
-
अमेरिकी कम्पनीका लागि चीन प्रवेश झन् कठोर कानुनी र प्राविधिक चुनौतीहरूमा परिणत हुनेछ।
-
Nvidia का लागि वैश्विक एआई बजारमा विश्वसनीयता जोगाउने चुनौती थपिनेछ।
निष्कर्ष
चीनको यो कदम व्यापारिक प्रतिस्पर्धाभन्दा धेरै बढी—सुरक्षा, डाटा र प्रविधिको नियन्त्रणमा केन्द्रित रहेको देखिन्छ।
यस घटनाबाट एक स्पष्ट सन्देश आएको छ:
भविष्यको प्रविधि व्यापार केवल कम्प्युटिङ शक्ति र नवप्रवर्तनले होइन, राजनीतिक विश्वास, डाटा सार्वभौमिकता र कानुनी सन्तुलनले पनि निर्धारण गर्नेछ।
