१५ चैत्र २०८०, बिहीबार
 |   Thu Mar 28 2024
Logo

चीनको प्रभाव रोक्न धेरै ढिला भईसक्यो



चिनियाँ कलाकार र फिल्म निर्माता ऐ वीवेइ भन्छन्, चीनको विश्वव्यापी प्रभाव यति बढेको छ कि यसलाई अब रोक्न सकिदैन। पश्चिमी देशहरूले दशकौं अघि चीनको बारेमा चिन्ता लिनुपर्थ्यो। अब धेरै ढिलो भइसकेको छ । पश्चिमहरुको चीनमा निर्भरता धेरै बढेको छ र यसले चीनलाई ठूलो चोट पुर्‍याउने छ। यही कारणले गर्दा चीनको क्रोध पनि बढेको छ। वेवेइ चिनियाँ सरकारको प्रस्ट आलोचक भएका छन्। तिनीहरू भन्छन्, यो पुलिस राज्य हो । चीनको सबैभन्दा प्रसिद्ध कलाकारहरू मध्ये एक वेइवेइलाई बेइजि ओलम्पिकको बर्ड्स नेस्ट स्टेडियम डिजाइन गर्नका लागि अन्तर्राष्ट्रिय नाम दिइएको थियो। वेइवेको विश्वास छ कि वर्तमानमा चीनले आफ्नो राजनीतिक क्षमता प्रयोग गर्न आर्थिक क्षमता प्रयोग गर्दछ। उनी भन्छन्, यो बिलकुल सत्य हो कि हालका वर्षहरुमा चीन एकदम मुखर भएको छ।

चीनको बढ्दो प्रभाव

करीब एक दशक पहिले, चीन संसारमा एक विनम्र अनुहार प्रस्तुत हुने गर्दथ्यो । मन्त्रीहरूले जोड दिएका थिए कि चीन अझै विकासोन्मुख देश हो र यसले अझै पश्चिमी देशहरूबाट धेरै कुरा सिक्न बाँकी छ। यसपछि, शी जिनपिंग सत्तामा आए। उनी २०१२ मा चीनको कम्युनिष्ट पार्टीको महासचिव र अर्को वर्ष राष्ट्रपति बने। उनले चीजहरू नयाँ तरीकाले लिए। पुरानो जमानाको शालीनता र सामान्य रहने प्रवृत्ति फीका छ र एउटा नयाँ नाराको जन्म भयो । उपलब्धिको लागि प्रयास गर्नुहोस् । यद्यपि चीन अझै पनि केही विकासोन्मुख देश हो। जहाँ साढे २ करोड मानिसहरू अझै पनि गरीबीको रेखामुनि बस्छन्।

तर यो सत्य पनि हो कि यो पहिले नै विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र हो र आउँदो वर्षहरूमा यसले अमेरिकालाई पनि उछिन्न सक्छ। अमेरिकाको विश्वव्यापी प्रभाव समयसँगै थोरै घट्दै गएको छ भने यसले चीनको प्रभावलाई अझ प्रस्ट पारेको छ । यदि म आफ्नै बारेमा कुरा गर्छु भने, मैले बढ्दो राजनीतिक शक्ति र चीनको हस्तक्षेप सारा संसारभरी बढिरहेको देखेको छु। ग्रीनल्यान्ड, क्यारिबियन क्षेत्रबाट पेरु र अर्जेन्टिना, दक्षिण अफ्रीकादेखि जिम्बावे, पाकिस्तान र मंगोलिया इत्यादी सबै ठाउँमा ।

बेलायती संसदको विदेश मामिला समितिका अध्यक्ष टम तुग्नहाटले भर्खरै चीनलाई बार्बाडोसकी रानीलाई राज्य प्रमुखको रूपमा स्वीकार्न अस्वीकार गर्न दबाब दिएको आरोप लगाए। आज विश्वको जुनसुकै ठाउँमा चीनको प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष उपस्थिति रहेको छ र यदि कुनै पनि देशले चीनको आधारभूत हितलाई खतरामा पार्दछ भने त्यसको परिणाम उसले भोग्नु पर्ने हुन्छ। जब दलाई लामाले बेलायतको भ्रमण गरे, बेलायतको साथ चीनको सम्बन्ध लगभग अन्त्य भयो। सोही समयमा चेक गणतन्त्र संसदका अध्यक्षले ताइवानको भ्रमण गरेको बेला एक जना चिनियाँ कूटनीतिज्ञले आफु चुप नबस्ने र ताइवानको भ्रमण गर्ने चेक गणतन्त्रका सभामुख र चेकले ठूलो मूल्य चुकाउनु पर्ने चेतावनी दिएका थिए ।

त्यस्तै ग्लोबल टाइम्सका चिनियाँ मीडिया सम्पादक हू जिजिन भने चीनले अन्य देशहरूलाई धम्की दिएको त्यस्तो कुनै धारणा स्वीकार गर्दैनन् । उनी भन्छन्, म सोध्न चाहन्छु कि चीनले कुनै पनि देशको इच्छाको बिरूद्ध कहिले केही गरेको छ यो अमेरिका हो, जसले विश्वका बिभिन्न देशहरुमा र विशेष गरी धेरै देशहरुमा लगाइएको प्रतिबन्ध जारी राख्छ। आर्थिक प्रतिबन्ध। कुन देश तपाईंलाई थाहा छ चीनले प्रतिबन्ध लगाएको छ

उनी भन्छन्, के हामीले कहिल्यै कुनै देशमा प्रतिबन्ध लगाएका छौँ हो, जब हाम्रो राष्ट्रिय हित विपरित हुने गर्दछ त्यस्तो अवस्थामा हामीले केही मुद्दाहरूमा असहमत व्यक्त गर्ने गरेका छौँ । तैपनि चीनको ताइवान, अष्ट्रेलिया, जापान, क्यानडा, भारत, बेलायत र पक्कै अमेरिकाजस्ता धेरै देशहरूसँग गतिरोध छ।

हो, ग्लोबल टाइम्सले कहिलेकाँही माओको पालामा प्रयोग गर्ने भाषा प्रयोग गरेको लाग्न सक्छ तर जब मैले ग्लोबल टाइम्सका सम्पादक चीफलाई उनको अष्ट्रेलियाको बारेमा लेखिएको द चेइंगगम अन्डर चाइना बुट च्युइंगगम चिनियाँ जुत्तामा चिपकाएको) बारेमा सोधे, तब उनले भने कि वर्तमान अष्ट्रेलिया सरकार चीनमा निरन्तर आक्रमण गरिरहेको छ र यसले हामीलाई क्रुद्ध बनाउने गरेको छ । हूले आफुलाई विचार व्यक्त गर्ने अधिकार भएको र आफुले व्यक्त गरेको विचार सही भएको बताए ।

हङ्कङ् बारे

ग्लोबल टाइम्स एडिटर इन चीफ इन चीफ जो राष्ट्रपति सीको नजिक हुनुहुन्छ । उनी भन्छन्, हामी केवल अनुमान लगाउन सक्छौं कि उहाँ यी कुराहरु भन्न सक्नुहुन्न । जबसम्म उनलाई चीनका शीर्ष नेताहरुको संरक्षण हुदैन । जब मैले उनलाई हङकङका बिषयमा मत लिन खोज त्यसपछि उनी खुलेर कुरा गर्न थाले । हङकङको लोकतन्त्र र स्वतन्त्रताको मागप्रति चीनको कुनै आपत्ती नरहेको बताउँछन् । यसमा मानिसहरुको शान्तिपूर्ण प्रदर्शन पनि समावेश छ। तर मूल कुरा के भने त्यहाँ प्रदर्शन हुनुपर्दछ, तर शान्तिपूर्ण हुनु पर्दछ । हामी हिंस्रक प्रदर्शनको विरोधको बिरूद्ध छौं र यदि त्यस्तो अवस्थामा पुलिस बल प्रयोग गरियो भने हामी यसको समर्थनमा हुनेछौँ । उनी थप्छन्, यदि हिंसात्मक प्रदर्शनकारीहरूले पुलिसलाई धम्की दिन्छन्, उनीहरुलाई आक्रमण गर्नुहोस् र उनीहरुमा पेट्रोल बम फ्याँक्नेछन्, म विश्वास गर्दछु कि पुलिसलाई बन्दुक प्रयोग गर्न दिनु पर्दछ।

धेरै विदेशी चिन्तकहरु र चिन्तकहरुलाई विश्वास छ कि चीन वास्तवमा यस्तो डरलाग्दो व्यवहार मात्र आफ्नो डर लुकाउन देखाउँदछ। कम्युनिष्ट पार्टी सीधा आएको छैन र यस्तो अवस्थामा चीनको जनताले कति समर्थन गर्छन् भन्ने कुरा जान्ने कुनै तरिका छैन। किनकी पुरानो सोभियत संघको सर्वसाधारणहरुको समर्थन नहुँदा सन् १९८९ र १९९१ मा भएको विघटनले राष्ट्रपति सी जिनपिङ र उनका सहयोगीहरू तर्सिरहेका छन् । यद्यपि हू स्वीकार्छन् कि वर्तमान समयमा नयाँ शीत युद्ध सुरु भएको छ। चीनको विवाद मूलतः अमेरिकासँग छ। ट्रम्पको बढ्दो आक्रामक मनोवृत्ति नोभेम्बरमा हुने संयुक्त राज्य अमेरिकाको नयाँ राष्ट्रपतिको चुनावसँग सम्बन्धित रहेको हू बताउँछन् । उनी भन्छन्, नोमेम्बरको चुनावमा जसले जितेपनि चीन र अमेरिकाको सम्बन्धमा सुधार आउने छ । तर पश्चिमहरुले चीनको प्रभावबाट बच्न निकै ढिलो गरिसकेको वेइवी बताउँछन् ।

बीबीसी हिन्दीबाट भावअनुवाद ।


प्रतिक्रिया दिनुहोस !


ताजा

लोकप्रिय