एजेन्सी : तालिबानले अन्तराष्ट्रिय सेना फिर्ता भएदेखि हरेक दिन नयाँ क्षेत्रहरुमा आफ्नो नियन्त्रण स्थापित गर्दै आएको छ। तर यी सबैको बीचमा, सबैभन्दा बढी प्रभावित हुनेहरु यहाँका आम जनता हुन्, जो धेरै डराएका छन्। हालैका हप्ताहरुमा लाखौं साधारण अफगानहरु आफ्नो घर छोडेका छन्। सयौं मानिसहरु या त मारिएका छन् वा घाइते भएका छन्। ऐनुद्दीनलाई जो तालिवान लडाकु हुन्, उनी भन्छन्, यो एक लडाई हो, यसैले मानिसहरु मर्दैछन्। उनले भने कि तालिबानको प्रयास कुनै नागरिकलाई हानी नहुने हो।
काबुलमा कठपुतली सरकार
यो तालिबान हो जसले यो लडाई शुरू गरेको थियो नि भन्ने प्रश्नमा उनी भन्छन्, होइन। हाम्रो सरकार त्यहाँ थियो, तर यो पतन भयो। उनीहरु (अमेरिका) ले यो लडाई शुरू गरेको हो । ऐनुद्दीन र बाकी तालिबानलाई विश्वास छ कि परिस्थिति उनीहरुको साथमा छ र तालिबानको प्रभाव, जुन २००१ मा अमेरिकी हमला पछि सत्ता बाट हटाइएको थियो, फिर्ता हुने छ।
उनीहरु काबुलको सरकारलाई कठपुतली सरकार मान्छन् र भन्छन्, उनीहरु पश्चिमी संस्कृतिलाई त्याग्दैनन्, त्यसैले हामीले उनीहरुलाई मार्नु पर्छ। यो बल्ख शहरको एक प्राचीन इतिहास छ। यो इस्लामको सबैभन्दा प्रसिद्ध फकीर कविहरु, जलालुद्दीन रुमी को जन्मस्थान मानिन्छ। स्थानीय स्रोत अनुसार महिलाहरुलाई एक पुरुष संग मात्र बाहिर जाने अनुमति छ । अन्यत्र रिपोर्ट अनुसार तालिबान कमाण्डरहरु धेरै कडा स्वभावका रहेका छन्।
तर महिलाहरु सबैले आफ्नो अनुहार र टाउको ढाक्ने बुर्का लगाएका थिए। हाजी हिकमत जोड दिन्छन् कि कसैलाई कुनै दबाब छैन र तालिबानले मात्र भनिरहेछन् कि महिलाहरुलाई यस्तो पोशाक लगाउनु पर्छ। त्यस्तै तालिबानले ट्याक्सी चालकहरुलाई कुनै पनि महिलाले बुर्का नलगाउँदासम्म गाडीमा बस्न नदिन निर्देशन दिएको छ ।
एक युवतीको पोषककै कारण हत्या भएको खबर आयो। तर हाजी हिकमतले तालिबान यस घटनामा संलग्न नभएको बताए । बजारमा धेरै मानिसहरु तालिबानलाई समर्थन व्यक्त गर्छन्। उनीहरुले सुरक्षा व्यवस्थामा सुधार ल्याएकोमा उनीहरुप्रति आभार प्रकट गर्छन्। तर तालिबान लडाकुहरु पनि उनीहरुसंग त्यतिबेला उपस्थित थिए, त्यसैले यो भन्न गाह्रो छ कि त्यहाँका मानिसहरु साँच्चै के सोच्छन्।
तालिबानको कट्टरपन्थी विचारधारा अधिक रूढिवादी अफगानहरुको विचार संग मेल खान्छ। अब तालिबान लडाकूहरु ठूला शहरहरु को नियन्त्रण लिन को लागी कोशिस गरीरहेका छन्। मजार ए शरीफ शहर अझै पनि सरकार द्वारा नियन्त्रित छ। तालिबानको पुनरुत्थानले उनीहरुका लागि के अर्थ राखेको छ, विशेष गरी युवा पुस्ताको स्वतन्त्रता जो यसको साथ हुर्कियो भन्ने बारेमा सबैले चिन्ता व्यक्त गरे।
तर तालिबानले बल्ख जिल्लामा आफ्नो सरकार औपचारिक बनाइरहेका छन्। तालिबानले शहरका लगभग सबै सरकारी भवनहरु कब्जा गरेको छ। प्रहरी परिसर खाली छ। यो पहिले स्थानीय प्रहरी प्रमुखको मुख्यालय थियो। तालिबान डिस्ट्रिक्ट गभर्नर अब्दुल्लाह मन्जूरको हमलाको कुरा गर्दा उनको अनुहार चम्किन्छ, जबकि उनका साथीहरु हाँस्छन्।अफगानिस्तान को अन्य क्षेत्रहरु जस्तै, यहाँ लडाई व्यक्तिगत साथै वैचारिक छ।
कडा सजाय
तालिबानले कब्जा गरेको क्षेत्रहरुमा प्रतिशोधात्मक हत्या र मानव अधिकार उल्ल्घनको खबरहरु आएका छन्। त्यो समय जब तालिबान सत्तामा थियो यो भन्दा पहिले शरिया कानून अनुसार कडा सजाय संग जोडिएको देखिन्छ। गत महिना, दक्षिणी राज्य हेलमान्डमा तालिबानले एक बालबालिकाको अपहरणको आरोपमा घेरिएका दुई जनालाई एक पुलबाट झुण्ड्याएको थियो।
तालिबान सरकारको भ्रष्ट प्रणालीको बिरूद्ध छिटो समाधानको न्याय प्रणालीको अभ्यास गरिरहेका देख्न सकिन्छ । मुद्दामा संलग्न एक व्यक्तिले भने, पहिले मैले धेरै घूस तिर्नु परेको थियो। तालिबानका न्यायाधीश हाजी बद्रुद्दीनले भने कि उनी चार महिनादेखि कुर्सीमा छन् र उनले अहिलेसम्म कसैलाई शारीरिक सजाय दिएका छैनन्। उनले जोड दिए कि यदि कसैलाई कडा सजाय दिइन्छ भने तालिबान अदालतमा अपील गर्ने प्रावधान पनि छ।
तर उनीहरु कडा सजायको वकालत गर्छन्। उनी भन्छन्, हाम्रो शरियामा जो कोहि बिहे बिना यौन सम्बन्ध राख्छ, चाहे त्यो केटी होस् वा केटा, उनीहरुलाई सार्वजनिक रुपमा १०० कोर्राको सजाय दिइनेछ। तर यदि कोहि विवाहित छन् भने उनीहरुलाई ढुंगाले हानेर मारिनेछ । चोरी गर्नेहरु र यदि उनीहरुको अपराध प्रमाणित भयो भने उनीहरुको हात काटिनु पर्छ। यी सजायहरु आधुनिक संसार संग मेल खाँदैनन्, तर उनी यस्तो आलोचना अस्वीकार गर्छन्।
बीबीसी हिन्दीको सहयोगमा ।
